Dünya nüfusunun yaklaşık %15’i (bir milyardan fazla kişi) çeşitli yeti yitimi (Engellilik) durumuna sahiptir. Bu insanların yaklaşık 200 milyonu hayatlarını devam ettirme konusunda ciddi zorluklar yaşamaktadır.
Türkiye’de görme, duyma, konuşma, yürüme, merdiven çıkma veya inme, bir şey taşıma veya tutma ve yaşıtlarına göre öğrenme, basit dört işlem yapma, hatırlama veya dikkatini toplama fonksiyonlarından en az birinde çok zorlandığını veya hiç yapamadığını belirten kişi sayısı 4 milyon 882 bin 841’dir.Yani toplam nüfusun %6,6’sının en az bir engeli vardır.
En az bir fonksiyonda zorluk yaşadığını veya hiç yapamadığını belirtenlerin %42,8’i erkek, %57,2’si ise kadındır.
Engellilik oldukça çeşitlilik göstermekte, nüfusun yaşlanması ve kronik hastalıklardaki artış nedeni ile engelli sayısı da artmaktadır.
Engelli bireyler mümkün olan en iyi sağlık seviyesine sahip olabilmek için kaliteli sağlık hizmetlerinden, tedavilerden ve sağlık teknolojilerinden, toplumun diğer bireyleri ile eşit bir şekilde faydalanma hakkına sahiptir.
Halkımızın sağlık düzeyini yükseltmek ve geliştirmek için bedensel, zihinsel, sosyal ya da ekonomik koşulları nedeniyle özel ihtiyacı olan insanların (yaşlı, engelli, aile içi şiddete maruz kalan kişiler, sokak çocukları vb. gibi) korunması ve kendi ihtiyaçlarına uygun sağlık hizmetlerine kolay erişebilirliğin artırılmasına yönelik faaliyetlerimiz devam etmektedir:
-Engelliliğin önlenmesi amacı ile her bebeğimize;
Yeni doğan İşitme Taraması
Fenilketonüri, Biyotidinaz ve Hipotiroidi Taraması,
Gelişimsel Kalça Displazisi Erken Tanı Ve Tedavisi
Hemoglobinopati Taramaları
Erken yaş taramalarını yapılması ( Kırma kusurları, işitme taramaları)
-Sağlık kuruluşlarımızın engelli bireyler için erişilebilir hale getirilmesi için teknik rehber olarak yararlanılması amacı ile 2012 Haziran ayında “Sağlık Kurumlarında Engelliler İçin Temel Ulaşılabilirlik Rehberi” yayımlanmıştır. Kurumlarımızdaki erişilebilirlik uygulamalarını hızlandırmak için Erişilebilirlik Takip Formu ile her bir binadaki çalışmaların ÇKYS üzerinden takibi sağlanmıştır.
- Sağlık kuruluşlarında engelli ve yaşlı hastalara hizmet alımlarını kolaylaştıracak, işlemlerinde yardımcı olacak refakatçi personel (hostes hizmeti) temin edilmesi,
- İşitme engelli hastalarla iletişimi sağlamak üzere işaret dili bilen personel istihdam edilmesi,
- Poliklinik hizmetlerinde öncelik sırasına uygun hareket edilmesi,
- Engelli vatandaşlarımızın sağlık kuruluşlarına kayıt ve kabul işlemleri yapılırken özel durumuna uygun şekilde gerekiyorsa oturması sağlanarak işlemleri yapılması,
- Engelli ve kimsesiz hastaların başvurdukları sağlık kuruluşundan başka bir sağlık kuruluşuna nakli gerektiğinde, imkanlar ölçüsünde transferi sağlanması
- Engelli vatandaşlarımızın kullandıkları ortez ve protezlerin üretimi ve üretim sonrası hizmet kalitesine ilişkin esasların belirlendiği “Ortez Protez Yönetmeliği” çıkarılması
- Engellilere sunulan sağlık hizmetleri konusunda ilgili personel hizmet içi eğitim programlarına alınması ve eğitimlerinin sürekliliğinin sağlanması
- Engelli sağlık kurulu raporları ile ilgili yönetmelik çalışmaları devam etmektedir.
- Engelli sağlık kurulu raporu veren 389 kamu hastanesi, 50 hakem hastane ile sağlık kurulu raporu düzenleme hizmetleri sürdürülmektedir.
- Evde sağlık hizmetleri, Bakanlığımız, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, STK’lar ve belediyelerle ortak olarak yürütülmektedir. Evde sağlık hizmeti kapsamında KOAH vb. solunum sistemi hastalıkları olanlara; yatağa bağımlı hastalara, terminal dönem palyatif bakım hastalarına, ileri derecedeki kas hastalığı olanlara hizmet sunulmaktadır.
- Evinde sağlık hizmetine ihtiyacı olan bireylere muayene, tetkik ve tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetleri sunulmaktadır. Aile hekimleri, mobil ekipler, evde sağlık hizmet hastane birimleri, evde sağlık ağız ve diş sağlığı birimleri evde sağlık hizmetlerinde görev almaktadırlar.
- Ülkemizin tamamını içine alan evde sağlık hizmeti uygulaması ile 2016 yılı Eylül ayı itibari ile 846.615 hastaya ulaşılmış olup, aktif toplam hasta sayısı ise 314.023 tür.
- Kronik hastalıklara bağlı engelliliğin önlenmesi için toplum farkındalığının artırılması amacıyla astım hastalığı videoları işaret dilinde de hazırlanmıştır.
- Sağlıkta özel günler ve haftalar takvimi ile uyumlu olarak hazırlanan dokümanların görme ve işitme engellilerin de erişebileceği şekilde Braille alfabesi ve sesli kitap vb. türde sunulmasına yönelik çalışmalarımız devam etmektedir.
Engelliliğin önlenmesinde, engellilere karşı gerekli tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinin sunulmasında, bireylerin engellilikle ilgili farkındalığının artırılmasında ve engellilerin kendi haklarının bilincine varmasında, sağlık sektöründen, eğitim sektörüne kadar pek çok sektörün işbirliği içinde olması çok önemlidir.
