İslam İşbirliği Teşkilatı 13. İslam Zirvesi kapsamında Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde Kanserle Mücadele Özel Oturumu düzenlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri İyad Medenii, İslam Kalkınma Bankası (İKB) Başkanı Ahmed Muhammed Ali el-Madani ile bazı yabancı devlet başkanları eşlerinin de yer aldığı özel oturumuna katılan Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, burada yaptığı konuşmada, İslam İşbirliği Teşkilatı çatısı altında sağlık alanındaki çalışmalarının her geçen gün artmasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Türkiye olarak bu gelişmelere her türlü desteği verme gayreti içinde olduklarını anlatan Bakan Müezzinoğlu, Türkiye'nin, İslam İşbirliği Sağlık Stratejik Eylem Planı'nın Hastalıkların Kontrolü ve Önlenmesi Teması'nın lider ülkesi olduğunu ve kanseri de bu konuda mücadele edilmesi gereken en önemli hastalıklardan biri olarak gördüğünü kaydetti.
Türkiye’nin 81 vilayetine kanser erken teşhis ve eğitim merkezleri
Sigarayla mücadele, sağlıklı beslenme, kötü alışkanlıklardan uzak durmanın bizim elimizde olduğunu belirten Müezzinoğlu, “Hareketli yaşamı biz başarabiliriz. Biz Türkiye olarak ne yaptık? Önce kanser kayıtçılığıyla başlatarak, Türkiye'nin 81 vilayetinde ve her birinde teşhisten itibaren kanserde hayatta kalım oranlarının takip edildiği kanser merkezlerimizi oluşturduk. Kısaca KETEM olarak adlandırdığımız Kanser Erken Teşhis ve Eğitim Merkezlerimizin sayısı 81 vilayetimizde 197'ye ulaştı. Bu yıl bunlara 40 ilave merkez daha katacağız." şeklinde konuştu.
Kırsal bölgelerde tarama yapan 24 mobil araçlarının olduğunu da kaydeden Müezzinoğlu, önleme tedbirleri kapsamında tütün, obezite, fiziksel inaktiviteye karşı kapsamlı programlar hazırladıklarını belirtti.
Dünyada Ulusal Kanser Eylem Programı olan sayılı ülkelerden biri olduğumuzu belirten Bakan Müezzinoğlu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye'de sağlık güvencesi kapsamında tüm standart tedavileri ücretsiz veriyoruz. Yerli kemoterapi ilaçları ve morfin üretimine başladık. Tüm yurtta yaşam kalitesine yönelik Palyatif Bakım Merkezleri ve Evde Sağlık Hizmetlerimiz devreye girdi. Sağlıkta Ar-Ge ve İnovasyon teşvik ve takip amacıyla Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TUSEB) altında Kanser Enstitüsü'nü kurduk. Kanserli hastalar için kişiye özgü tedavi amaçlı Kanser Genom Projesi'ni başlattık" dedi.
13. Zirvesi kapsamında İİT'ye üye ve gözlemci ülkelerde artan kanser yükü, kanserin önlenmesi, teşhisi, tedavisi ve bakımına ilişkin farkındalığı artırmak amacıyla düzenlenen "Kanserle Mücadelede Hanımefendilerin Liderliği Özel Oturumu"nun ardından "İstanbul Deklarasyonu" yayınlandı.
'İstanbul Deklarasyonu'
Biz, İslam İşbirliği Teşkilatı’na (İİT) Üye ve Gözlemci Ülkelerin Hanımefendileri, Sağlık Profesyonelleri, Bilim İnsanları, kanserle mücadele savunucuları ve diğer ilgili paydaşlar olarak İİT’ye Üye ve Gözlemci Ülkelerde artan kanser yükü ve kanserin önlenmesi, teşhisi, tedavisi ve bakımına ilişkin farkındalığı artırmak için 13. İslam Zirvesi kapsamında, 14 Nisan 2016 tarihinde bir araya geldik.
• Vatandaşlarımıza örnek teşkil ederek ülkelerimizin kanserle mücadelesine liderlik etme yönündeki kararlılığımızı teyit ediyoruz;
• Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olan kanserin ülkelerimizin sosyal ve ekonomik kalkınmasına karşı büyük bir tehdit arz ettiğini onaylıyoruz;
•Kanserle etkili mücadele için kapsamlı kanser kontrol yaklaşımının zaruriyetini vurgulayan ve İstanbul’da düzenlenen 5. İİT Sağlık Bakanları Konferansı’nda (ICHM5) kabul edilen 2/5-ICHM sayılı “Sağlıklı Yaşam Tarzları, Bulaşıcı ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü, Sağlık Acil Durumları ve Afetler” rezolüsyonu da dâhil olmak üzere, ICHM ve Sağlık Yönlendirme Komitesi’nin onayladığı rezolüsyon ve kararları anımsıyoruz;
• Dışişleri Bakanları Konseyi’nin 27-28 Mayıs 2015 tarihlerinde Kuveyt şehrinde düzenlenen 42. Oturumunda kabul edilen ve üye ülkeleri sağlıklı yaşam tarzlarının teşvik edilmesi ile bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolünün güçlendirilmesine ilişkin gerekli adımların atılması hususunda uyaran 3/42-S&T sayılı “Sağlık Meseleleri” rezolüsyonunu dikkate alıyoruz;
• Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolünü de içeren İİT Sağlık Stratejik Eylem Programı 2014-2023’ün (SHPA) 2013 yılı Ekim ayında Jakarta’da düzenlenen 4. İİT Sağlık Bakanları Konferansı’nca onaylandığının farkındayız.
• Kanser ile diyabet, kalp ve akciğer hastalıkları da dâhil olmak üzere, bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanan erken ölümleri 2030 yılına kadar üçte bir oranında azaltma hedefini ortaya koyan 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Gündemi’nin, 2015 yılı Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından onayladığını akılda tutuyoruz;
• Yaşam şartlarının kifayetsizliğinin, açlığın, eğitimsizliğin, hızlı şehirleşmenin ve çevresel bozulmanın kanser hastalığının insidans ve prevelansının artmasına katkıda bulunduğunu kabul ediyoruz;
• Kanser kaynaklı ölümlerin üçte birinin yüksek vücut-kitle endeksi, düşük sebze ve meyve tüketimi, fiziksel aktivite yetersizliği ve tütün kullanımı gibi davranış ve beslenme risklerinden ötürü gerçekleştiğinin farkındayız;
• Kanser kaynaklı ölümlerin üçte birlik diğer kısmının erken tespit ile önlenebileceğinin ve tedavi edilebileceğinin de farkındayız;
• Yeni kanser vakalarının sayısının gelecek yirmi yılda %70 oranında artacağı tahmininden ötürü endişeliyiz;
• Küresel kanser vakalarının yaklaşık yüzde yirmisine, akciğer kanseri kaynaklı küresel ölümlerin ise yaklaşık yüzde yetmişine neden olan tütün kullanımının kanser için başlıca risk faktörü olduğunu kabul ediyoruz;
• Kanserin erken tespit ve tedavisinin kanser kaynaklı ölümlerin önlenmesindeki önemini ve palyatif bakımın ihtiyaç duyan tüm bireylere sağlanmasının ivedi bir insani sorumluluk olduğunu kabul ediyoruz;
• Kanserin esas sebeplerini ele almanın kanserle mücadeledeki en maliyet etkin strateji olduğunu onaylıyoruz;
• Kanser yükünü azaltacak etkili faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için kaynakların kullanımında dikkatli planlama ve önceliklendirmeye duyulan ihtiyacın farkındayız,
• İİT’ye Üye ve Gözlemci Devletlerde kanser önleme, kontrol ve palyatif bakım programları için gerekli fonlamanın önemini vurguluyoruz;
• İİT ile İslam Kalkınma Bankası (IDB) ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (IAEA) yanı sıra diğer uluslararası ve ulusal örgütler arasında tesis edilen ortaklığın sunduğu fırsatları dikkate alıyor ve İİT Genel Sekreterliği, IDB ve IAEA arasında imzalanan “Uygulama Anlaşmalarını” memnuniyetle karşılıyoruz;
• İİT SHPA’nın ikinci tematik alanı olan “Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü” alanında Lider Koordinatör Ülke rolünü üstlenmesinin yanı sıra, deneyimlerini ve iyi uygulama örneklerini “Kanser Görüntüleme ve İzleme Programları” konusunda düzenlediği çalıştaylar aracılığıyla kıymetli Üye Devletlerle paylaşma iradesi gösteren Türkiye’ye de minnettarız;
• İİT’ye Üye Devletler arasında bir ilk olan bu etkinliğe ev sahipliği yaptığı için Türkiye Cumhuriyeti Hanımefendisi Ekselansları Emine Erdoğan’a saygılarımızı sunuyoruz;
Dinlediğimiz muhtelif hitapların ardından, kanser farkındalığı ve savunuculuk programlarının geliştirilmesine aktif katkı sağlama ve bu programları teşvik etme görevlerini üstleniyoruz. Ayrıca, çok sektörlü bir bakış açısıyla kanserin önlenmesi ve kontrolü konularının, hem ulusal hem de uluslararası sağlık gündeminde önceliklendirilmesi için gerekli savunuculuğu gerçekleştireceğimizi taahhüt ediyoruz. Burada şu çağrıda bulunuyoruz;
Üye Devletlere:
• Günlük yaşamın bir parçası olarak sağlıklı diyet ve fiziksel aktivite rehberlerine uyumun gıda sektörü temsilcileri ile birlikte sağlanarak; kanserle ilintili risk faktörlerini ele alan ve yetişkinleri hedefleyen sağlıklı diyet eğitim kampanyalarına daha fazla yatırım yapılması;
• Önleme, kontrol, tedavi ve palyatif bakım da dahil olmak üzere kanser hastalarına sunulan hizmetler ile kanser hastalığına ilişkin bilgilerin yayılması için sivil toplumla işbirliği mekanizmalarının güçlendirilmesi;
• Kanseri önleyici sağlık hizmetlerinin sağlık sisteminin birinci basamağına entegre edilmesi ve kanseri önleyen tedbirlerin önemine ilişkin daha kapsamlı kamuoyu farkındalık kampanyalarının teşvik edilmesi;
• Kadınlarda en sık görülen ve kolay tespit edilebilen kanser türü olan göğüs ve rahim kanserlerine odaklanan tarama programlarının uygulanmasının güçlendirilmesi;
• DSÖ Tütün Kontrol Çerçeve Sözleşmesi’nin ortaya koyduğu rehberler ile uyumlu ve sürdürülebilir ulusal tütün kontrol stratejilerinin İİT ülkelerinde hazırlanması ve uygulanması için SESRIC tarafından düzenlenen eğitim ve kapasite inşa programlarına katılım sağlanarak Tütünsüz İİT Girişimi’nin benimsenmesi;
• Nüfus temelli kanser kayıtçılığının geliştirilmesi ve kanıta dayalı, yüksek etkili müdahalelerin uygulanması için mevcut kaynakları koordine ve optimize ederek önleme, erken tespit, teşhis, tedavi ve palyatif bakıma yönelik artan ihtiyacı karşılayan ulusal kanser kontrol programlarının iyileştirilmesi;
• Kanser kontrol planlaması, uygulaması ile kanser kayıtçılığı konularındaki bölgesel koordinasyon mekanizmalarının geliştirilmesi ve en iyi bölgesel uygulamaların paylaşılmasıyla sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi;
• İyi kalitede araştırmaların gerçekleştirebilmesi için araştırmacıların yeterliliğinin yanı sıra araştırma altyapısı, ekipmanı ve araştırma enstitülerindeki kaynaklar da dahil olmak üzere ulusal araştırma geliştirme kapasitelerinin güçlendirilmesi;
• Kanserin erken teşhisi ve tedavisinin iyileştirilmesi için gerekli teknolojilere erişimin ilgili paydaşların desteğiyle artırılması;
• Nüfus temelli kanser kayıtçılığının yerleştirilmesi de dahil olmak üzere, etkili kanser kontrol programlarının sürekli sunumunun sağlanmasında Üye Ülkelerce kaydedilen başarıların İİT Sağlık Bakanları Konferansı’na raporlanması;
İİT Genel Sekreterliği, ilgili İİT Enstitüleri ve Uluslararası Kuruluşlara:
• Üye Devletlerin kanseri önleme, kontrol etme ve kanserin etkilerinden kaçınma yönündeki çabalarına teknik destek sağlamak ve ulusal sağlık sistemi kapasitelerini inşa etmek üzere, ilgili paydaşlarla eşgüdüm içerisinde çalışmaların yürütülmesi;
• Üye Ülkelerin Saygıdeğer Hanımefendileri tarafından kanser konusunda kamuoyu farkındalığını artırmak ve kanser tehdidini ele almak amacıyla organize edilen etkinliklerin desteklenmesi;
• İİT Üyesi Devletlerarasındaki işbirliğinin SHPA’nın “Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Tematik Alanı” çerçevesinde güçlendirilmesi için çaba sarf edilmesi.
