Çocukluk çağı kanserleri tüm kanser vakalarının %1,2’sini ve tüm kanserden ölümlerin %1’ini oluşturmaktadır. Genç nüfusa ve düşük gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerde tüm kanserlere göre çocukluk çağı kanserlerinin oranı en yüksek düzeydedir.
Türkiye’de ise her yıl 175.000 vatandaşımıza kanser teşhisi konulmakta olup, bunlardan yaklaşık 2800’i çocukluk yaşlarında görülen kanserlerdir (%1,5). Lösemiler çocuklarda en sık görülen kanserler olup, Türkiye’de yılda 1000 çocuğumuzu etkilemektedir. Türkiye’de çocukluk kanserleri insidansı gelişmiş dünya ortalamasına benzer oranlardadır. (Bkz Tablo)
Birçok gelişmiş ülkede çocuklarda en yaygın ikinci ölüm sebebi olan kanser; ülkemizde çocuk ölümlerin nedenleri arasında dördüncü sıradadır.
Çocuklarda görülen kanserler; tip, tedaviye yanıt ve sağ kalım açısından erişkin kanserlerinden çok farklılıklar gösterirler:
- Çocuklarda en sık görülen kanserler lösemi, beyin tümörleri ve lenfomalardır.
- Erişkinin aksine çocukluk çağı kanserleri %70-80’in üzerinde tedavi edilebilir ve sağ kalım oranı yüksektir. Günümüzde gelişmiş ülkelerde her 900 erişkinden biri çocukluk çağı kanseri geçirmiş ve yaşamını devam ettirmektedir. Ancak bu iyileşme oranı ne yazık ki kaynakları kısıtlı ülkeler için geçerli değildir. Bu nedenle dünya genelinde her yıl teşhis edilen 160.000 çocuk kanseri olgusunun yaklaşık 90.000’i kanser nedeni ile hayatını kaybetmektedir.
- Tedavi başarısının yüksekliği ve çocukların önündeki beklenen yaşam süresinin uzunluğu erken ve etkin tedaviyi, en iyi hizmete erişimi, yaşam kalitesini, psikososyal yaklaşımı daha da önemli hale getirmektedir.
- Ayrıca çocukluk çağı kanserlerinin neden sonuç ilişkisi erişkinlerde görülen kanserler kadar net değildir ve bilinen bir tarama programı yoktur. Yine de; erken teşhis ile tedavi başarı oranları daha da yüksektir. Bu nedenle; iştahsızlık, kansızlık, hızlı kilo kaybı, bacaklarda kemik ağrıları, cilt altında kanamaları (kırmızı noktalar veya morarmalar), burun ve dişeti kanamaları, ateş gibi semptomların varlığında dikkatli olunmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Ülkemiz genelinde tedavi oranlarımız gelişmiş ülkelerdekine benzer olup, kansere yakalanan çocuklarımızın %70-80’ini iyileşmektedir. Ayrıca ülkemizde sosyal devlet anlayışı ile 18 yaş altı çocuklar tamamen sağlık güvencesi kapsamında tutulmuştur. Bu nedenle de çocukluk çağı kanserleri diğer erişkin kanserlerinde olduğu gibi ücretsiz tedavi edilmektedir.
Lösemili çocuklarımızın tedavilerinde önemli bir unsur kemik iliği naklidir. Bugün itibari ile ülke genelinde çocuk hastalarımıza yönelik kemik iliği nakil merkezi sayısı 2004’te 7 iken 2015’te 24’e ulaşmıştır. Çocukluk çağında yapılan kemik ili nakil sayısı 2008’de yılda 150 iken 2015’de 785’e ulaşmıştır.
