T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
SAYI :B100TSH0100000-
KONU:Kaynak ve İçme Suları ile ilgili Tebliğ
VALİLİĞİNE
(İl Sağlık Müdürlüğüne)
Doğal Kaynak, Maden ve İçme Suları ile Tıbbi Suların İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 17 Ekim 1998 tarih ve 23496 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu değişiklik ile 18 Ekim 1997 tarihli Doğal Kaynak, Maden ve İçme Suları ile Tıbbi Suların İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı Hakkında Yönetmeliğin iki maddesine ek düzenlemeler getirilmiştir. Yönetmeliğin ilk halinde yer almayan bu düzenlemeler şunlardır;
1. Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde niteleği Yönetmelik ile belirlenen kuruluşlara tankerle doğal kaynak ve içme suyu temin edilmesi ve
2. İkram madsadıyla kullanılmak üzere belirli kişi veya kuruluşlar adına ambalajlı su üretimi.
Yukarıda belirtilen düzenlemeler ile ilgili usul ve esasları tanımlayan Tebliğ hükümleri aşağıda belirtilmiştir;
1. Yönetmeliğin 1 nci maddesinin (a) ve (b) bendlerinde kaynak ve içme suyu ihtiyacının karşılanması tanımlanan kişi ve kuruluşların tankerler aracılığı ile su temin edebilmeleri için;
a. Su ihtiyacı olan kişi veya işletmeler, ihtiyacı olan günlük su miktarını ve adreslerini belirtir bir dilekçe ile İl Sağlık Müdürlüğüne başvururlar,
b. Dilekçe ekinde, Yönetmelik ve bu Tebliğ ile getirilen düzenlemelere uyulacağına dair taahhütname, tankerle aktarılacak suyun depolanacağı tank ve bağlı şu şebekesinin krokisi, kaynak veya içme suyunu nakledecek İl Sağlık Müdürlüğünce yetkilendirilmiş işletme ile imzalanmış noter onaylı sözleşme örneği yer alır,
c. İl Sağlık Müdürlüğü tüketici konumundaki kişi veya işletmelerin talep ettiği miktarın Yönetmelikte belirtilen miktar sınırlamasına uygun olması durumunda 2 nci maddede belirtilen incelemeleri bizzat tüketici adresinde gerçeklettirir,
2. İl Sağlık Müdürlüğünce dilekçe ekinde kaynak ve içme suyu temin edileceği beyan edilen işletmenin daha önceden yetkilendirilmiş olup olmadığı ve İl Sağlık Müdürlüğü veya görevlerdireceği ekipler tarafından dilekçe ekinde suyun depolanacağı tank ile ilgili beyan edilen bilgilerin doğru olup olmadığını ve tankın bu Tebliğ hükümlerine uygun olup olmadığı araştırılır. Suyun depolanacağı tank aşağıda belirtilen özelliklere sahip olmalıdır;
a. Tank su ile fiziksel ve kimyasal olarak reaksiyona girmeyecek, paslanmaz ve korozyona neden olmayacak şekilde yapılmış olmalıdır.
b. Tank gerektiğinde kolayca yıkanıp temizlenebilecek şekilde giriş ve su tahliye bağlantılarına sahip olmalıdır,
c. Tank kapakları içindeki suya dışarıdan meydana gelebilecek kontaminasyonları engelleyecek şekilde yapılmış ve kullanım dışında sorumluların haricinde açılmayacak şekilde kilitli olmalıdır,
d. Gerekli görülüyor ise, tanka su dolumu sırasında tank içindeki havanın dışarı çıkmasını sağlamak amacıyla, tankın azami su seviyesinden yukarıda ve üzerinde su birikintisini önlemek üzere açık ucu vanalı ters U şeklinde hava tahliye çıkışı yer alabilir (bu hava tahliye vanası dolum dışına kapalı tutulur),
e. Tanker ile tanka kaynak veya içme suyu girişi yapılacak bağlantı su aktarımı dışında tankın içi ile dışı arasındaki bağlantıyı tam olarak kesecek şekilde olmalıdır. Bu bağlantı kesinlikle tankın azami su seviyesinden yukarıda ve üzerinde su birikintisini önleyecek şekilde yapılmış olmalıdır,
f. Tank ile su botaltacak olan tanker arasındaki mesafenin uzak olması durumunda, yukarıda (e) bendinde tanımlanan düzenlemenin aynısı tankerin kolayca yanaşabileceği bina girişinde yer alabilir ve ara sabit bağlantı bulunabilir,
g. Tankta numune alma musluğu bulunur. Sağlık Müdürlüğünce gerekli görüldüğünde numuneler alınarak izin verilen suya ve Yönetmelik EK:1 veya EK:3’e göre uygunluğu araştırılır. Yaptırılacak analiz ücretleri tüketici kişi veya işletmelerce karşılanır,
h. Tüketici kiti veya firmalar da en az 3 ayda bir her bir tanktan numune alarak bakteriyolojik analizlerini yaptırırlar ve denetimlerde bu raporları ibraz ederler,
i. Bu Genelgede belirtilen esaslara aykırı olarak su temin eden veya izinli kaynaktan temin ettiği suyu sağlıksız bir şekilde tüketime sunduğu saptanan tüketici kişi veya işletme hakkında 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname doğrultusunda işlem yapılır.
3. Yukarıda belirtilen koşullara uygun olduğu saptanan tüketiciye İl Sağlık Müdürlüğünce "Tanker ile Su Temin İzni" verilir. İzin belgesine sahip olmayan ve su temin ettiği saptanan tüketici konumundaki kişi ve işletme yöneticileri hakkında 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri doğrultusunda işlem yapılır.
4. Tüketici, İl Sağlık Müdürlüğünce yapılacak denetimlerde ibraz edilmek üzere yukarıda belirtilen belgelere ek olarak aşağıdaki belge ve kayıtları tutar;
a. Sözleşme yapılmış yetkili işletme aracılığı ile temin edilen kaynak ve içme suyunun her bir işleminin hangi tarihte, kaç litre olarak gerçekleştiği ile suyu veren ve teslim alan kişilerin isim ve imzalarının yer aldığı ve İl Sağlık Müdürlüğünce onaylanmış kayıt defteri,
b. Tüketiciye ait su depolanan tankın dezenfeksiyon işlemlerine yönelik bilgilerin yer aldığı ve İl Sağlık Müdürlüğünce onaylanmış dezenfeksiyon kayıt defteri (bu defterde asgari olarak, dezenfeksiyon işlemini yapan kuruluşun adı, dezenfeksiyon işleminde kullanılan maddenin adı, işlemin gerçekleştirildiği tarih, işlemi gerçekleştiren kişinin adı ve imzası ile İl Sağlık Müdürlüğünce gerekli görülen diğer bilgiler yer alır)(su depolanan tanklar en az altı ayda bir temizlenir ve dezenfekte edilir),
c. Kayıt defterinde yer alan işlemlere yönelik olarak bir dosya içerisinde tarih sırasına göre tutulan irsaliye veya faturalar.
5. Tüketici, sözleşme yaptığı yetkili işletme dışındaki işletmelerden su temin edemez. Sözleşmenin iptali cihetine gidilmesi ve yeni bir işletme ile sözleşme yapılacağı bir ay öncesinden İl Sağlık Müdürlüğüne bildirilir. İl Sağlık Müdürlüğü su temin iznine bu durumu işler. Yetkili işletmeden temin edilen su başkalarına satılamaz. Bu yasakları ihlal ettiği saptanan tüketici konumundaki kişi ve işletmeler adına düzenlenmiş olan izin belgesi Valilik Onayı ile süreli veya süresiz olarak iptal edilir. Süreli veya süresiz iptal kararında işletme sahibinin tutumu, halk sağlığı açısından oluşan riskin önemi ve benzeri hususlar dikkate alınır.
6. Bu Tebliğ ile getirilen tanker ile kaynak ve içme suyu taşıma işlemi bizzat kaynak suyu sahiplerince veya taşımacılık işletmelerince gerçekleştirilebilir. Her iki durumda da, kaynak ve içme suyu taşımasında kullanılacak tankerlerin İl Sağlık Müdürlüğünce izin almış olması gereklidir.
7. Bu Tebliğ hükümlerine göre kaynak ve içme suyu nakli yapacak tanker sahibi veya tankerlerin bağlı bulunduğu işletme sahibi her bir tanker için ayrı düzenlenmek üzere "Kaynak ve İçme Suyu Taşıma İzin Belgesi" almak üzere, söz konusu işlemde kullanılacak tankerlerin plakalarını içerir bilgi yer alan bir dilekçe ile İl Sağlık Müdürlüğüne başvurur.
8. Dilekçe ekinde, kişi ve işletmeye ait tankerlerin kaynak veya içme suyunun temin edeceği kaynak işletmesi ile yapılmış sözleşmenin noter tasdikli örneği, kişi veya işletme sahibinin Yönetmelik ve bu Tebliğ ile getirilen düzenlemelere uyacağına dair taahhütname, işlemde kullanılacak taşıtların (tankerlerin) noter tasdikli ruhsat örnekleri, kayıt defteri yer alır. Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Bakanlık tarafından verilmiş kaynak veya içme suyu işletme izin belgesine sahip işletmelerden sözleşme örneği istenmez.
9. İl Sağlık Müdürlüğünce, dilekçe ekinde kaynak suyu temin edileceği beyan edilen kaynak suyu işletmesinin daha önceden Bakanlık tarafından verilmiş işletme izin belgesine sahip olup olmadığı, İl Sağlık Müdürlüğü veya görevlendireceği ekipler tarafından su taşımasında kullanılacak tankerin bu Tebliğ hükümlerine uygun olup olmadığı araştırılır. Kaynak ve içme suyunun nakledileceği tanker aşağıda belirtilen özelliklere sahip olmalıdır;
a. Tanker ile dolum ve boşaltım sırasında kullanılan bağlantı malzelerinin, su ile fiziksel ve kimyasal olarak reaksiyona girmeyecek, paslanmaz ve korozyona neden olmayacak şekilde yapılmış olmalıdır,
b. Tanker gerektiğinde kolayca yıkanıp temizlenebilecek şekilde yapılmış olmalıdır,
c. Temizleme işlemi sırasında kapaklar, temizleme işlemi dışında tanker içindeki suya dışarıdan meydana gelebilecek kontaminasyonları engelleyecek şekilde yapılmış ve temizleme işlemi dışında sorumluların haricinde açılmayacak şekilde kilitli olmalıdır,
d. Tankerin su girişi, tankere yapılacak dolum sırasında tankerin içi ile dışı arasındaki teması tamamen kesecek şekilde kapalı devre sistemine sahip olmalıdır,
e. Tanker su girişi, su birikmesine izin vermeyecek şekilde eğimli ve kullanım dışında çevresel ortamdan kontaminasyon riskini en aza indirmek amacıyla kapalı bir muhafaza içinde olmalıdır,
f. Tankere su dolumu sırasında tanker içindeki havanın dışarı çıkmasını sağlamak amacıyla, tankerin azami su seviyesinden yukarıda ve üzerinde su birikintisini önlemek üzere açık ucu vanalı ters U şeklinde hava tahliye çıkışı yer almalıdır (bu hava tahliye vanası dolum dışına kapalı tutulur),
g. Su boşaltımında kullanılan sabit hortum, tanker üzerinde kapalı bir muhafaza kutusu içerisinde bulunmalıdır (bu sabit hortum dışında başkaca ara bağlantı kullanılamaz),
h. Tanker üzerinde, tankerin her iki yanında ve arka yüzeyinde, tankerin o yüzeydeki en ve yükseklik ölçülerinin yarısından az olmamak üzere, beyaz yağlı boya üzerine siyah yağlı boya ile, taşıma işletmesinin adı, suyun temin edildiği kaynağın adı ve tanker için İl Sağlık Müdürlüğünce verilmiş izin tarih ve sayısı yazılmış olmalıdır.
i. Tankerde numune alma musluğu bulunur. Nakil aşamasında gerekli görüldüğünde numune alınarak su temin edildiği işletmenin ve Yönetmelik EK:1 ve EK:3’teki parametrelere uygunluğunun araştırılması yapılır. Analiz ücreti ilgili kişi veya firmaca karşılanır.
j. Tankere su dolum işlemi yapıldıktan sonra, su işletmecisi tarafından tankere su girişini sağlayan tüm kapak veya benzeri aksam mühürlenmiş olacaktır. Bu mühür bir sonraki su dolum işlemi öncesinde su işletmecisi tarafından sökülerek iptal edilecektir.
k. Tanker sahipleri aylık olarak su satış yerlerini ve miktarlarını gösterir bir listeyi İl Sağlık Müdürlüğüne takip eden ayın 10 una kadar bildirmekte yükümlüdürler.
10. İl Sağlık Müdürlüğünce veya görevlendireceği ekipler tarafından kaynak ve içme suyu taşımacılığında kullanılacak tankerin bu Tebliğ hükümlerine uygun olduğunun saptanması durumunda tanker sahibi ve tanker işletmesi sahibine (her bir tanker için ayrı olmak üzere) örneği ekte yer alan "Kaynak ve İçme Suyu Nakil İzin Belgesi" düzenlenir. İzin belgesine sahip olmayan ve kaynak ve içme suyu nakli yapan kişiler veya işletmeler hakkında 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri doğrultusunda işlem yapılır.
11. Tanker sahibi, İl Sağlık Müdürlüklerince yapılacak denetimlerde ibraz edilmek üzere yukarıda belirtilen belgelere ek olarak aşağıdaki belge ve kayıtları tutar;
a. Bakanlık izinli kaynak işletmesi ile kaynak ve içme suyu temini amacıyla yapılmış noter tasdikli sözleşme örneği,
b. Tankere yapılan kaynak veya içme suyu dolum tarihi, miktarı ile her bir dolum işlemi sonrası gerçekleştirilen dağıtım işlemi ile ilgili olarak, suyun verildiği kuruluşun adı, verilen suyun miktarı, verildiği tarih, suyu teslim alanın ve verenin adı ve imzasının yer aldığı ve İl Sağlık Müdürlüğünce onaylanmış dolum ve dağıtım kayıt defteri,
c. Tankerin deposunun dezenfeksiyon işlemlerine yönelik bilgilerin yer aldığı ve İl Sağlık Müdürlüğünce onaylanmış dezenfeksiyon kayıt defteri (bu defterde asgari olarak, dezenfeksiyon işlemini yapan kuruluşun adı, dezenfeksiyon işleminde kullanılan maddenin adı, işlemin gerçekleştirildiği tarih, işlemi gerçekleştiren kişinin adı ve imzası ile İl Sağlık Müdürlüğünce gerekli görülen diğer bilgiler yer alır),
d. Kayıt defterinde yer alan işlemlere yönelik olarak bir dosya içerisinde tarih sırasına göre tutulan irsaliye veya faturalar.
12. Tanker sahipleri, tanker ile su nakledilirken; "Kaynak Suyu Nakil İzin Belgesi", nakledilen suya ait irsaliye veya fatura, dolum ve dağıtım kayıt defteri, dezenfeksiyon kayıt defteri, suyun temin edildiği kaynak işletmesi ile yapılmış sözleşmenin noter tasdikli örneğini taşıtta bulundurmak zorundadırlar.
13. Her ne şekilde olursa olsun tanker üzerinden açıkta su satışı yapılamaz.
14. Tanker sahibi, her bir boşaltım işlemi öncesinde tankere bağlı bulunan sabit hortumun ucunu uygun bir dezenfektan ile dezenfekte edecektir. Tanker sahibi dolum sırasında ise, dolum işlemini sağlayan hortumun kaynak işletmesi yetkilisince dezenfekte edilmesini sağlamaktan yükümlüdür. Tankerler Bakanlıkça izin verilmiş ürünler ile en az onbeş günde bir olmak üzere temizlenir ve dezenfekte edilir. Yapılan işlem dezenfeksiyon kayıt defterine işlenir.
15. Tanker sahibi, sözleşme yaptığı Bakanlıktan izinli kaynak işletmesinin dışındaki işletmelerden su temin edemez. Sözleşme yapılan işletmeden temin edilen su "Tanker ile Su Temin İzni" almamış kişileri verilemez veya satılamaz. Bu yasaklar yanı sıra, tanker veya tanker işletmesi sahipleri, kaynak ve içme suyu dolumu, nakli ve dağıtımı sırasında bu Tebliğde belirtilen düzenlemelere uymak ve tanımlanan işlemleri yerine getirmek zorundadırlar. Getirilen yasakları ihlal ettiği veya düzenlemelere uymadığı saptanan tanker ve tanker işletmesi sahipleri hakkında 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri doğrultusunda işlem yapılır. Ayrıca, tanker sahibi adına düzenlenmiş olan "Kaynak ve İçme Suyu Nakil İzin Belgesi" Valilik Onayı ile süreli veya süresiz olarak iptal edilir. Süreli veya süresiz iptal kararında tanker veya tanker işletmesi sahibinin tutumu, halk sağlığı açısından oluşan riskin önemi ve benzeri hususlar dikkate alınır.
16. Limanlarda gemilere verilecek kaynak veya içme suyu su nakil izni verilmiş tankerler aracılığı ile yapılır. Tanker aracılığı ile doğrudan gemiye kaynak veya içme suyu naklinin mümkün olmadığı durumlarda aracı tanker gemi kullanılabilir. Bu işlemde kullanılan tanker gemilerin izne bağlanması işlemleri ile söz konusu tanker gemilerin taşıması gereken nitelikler ve yerine getirmekle yükümlü oldukları işlemler bu Genelge ile getirilen temel düzenlemelere paralel olarak İl Hıfzıssıhha Kurul kararı aracılığı ile İl Sağlık Müdürlüğü tarafından belirlenir. Tüketici konumunda olan gemilerin içme ve kaynak suyunu temin etmelerinde bu Genelgenin 3 üncü maddesinde belirtilen ve İl Sağlık Müdürlüğünce tüketici kişi veya işletmelere düzenlenen "Tanker ile Su Temin İzni" şartı aranmaz.
17. 17 Ekim 1998 tarihli ve mezkur Yönetmelikte değişiklik yapan Yönetmeliğin 2 nci maddesine göre üretim yapmak isteyen tesis sahipleri, Bakanlıkça kendi tesisleri için dolumuna izin verilen kaplar dışında olmamak koşuluyla yapacağı üretimin herbir partisi için ayrı olmak üzere, örneği ekte yer alan formu dört nüsha doldurarak İl Sağlık Müdürlüğüne başvurmak ve izin almak zorundadırlar. Düzenlenen izin belgesinin birer nüshaları üretimi yapan ve yaptıran firmalara verilir. Bir nüshası İl Sağlık Müdürlüğünde saklanır ve diğer nüsha ise, İl Sağlık Müdürlüklerince toplu olarak Bakanlığa aylık olarak gönderilir.
18. İl Sağlık Müdürlüklerince; tankerle su temin izni, kaynak ve içme suyu taşıma izni ve ikram madsadı ile yapılacak üretimler ile ilgili işlemler için bu Tebliğde belirtilen esaslara uygun olarak gerekli kayıtlar tutulur.
19. Bu Tebliğ kapsamında yer almayan ve il yönetimince gerekli görülen hususlarda önceden Bakanlık görüşü alınmak kaydıyla İl Hıfzıssıhha Kurulu kararı aracılığı ile ek düzenlemeler getirilebilir.
Bilginizi, konunun tüm işletmecilere duyurulması ve genel sağlığın korunması amacıyla su güvenliğine yönelik olarak bu Tebliğ ile getirilen düzenlemelerin hassasiyetle yerine getirilmesi ve ilgililer tarafından getirilmesinin sağlanması hususunda gereğini önemle rica ederim.
Bakan a.
EK 1-"Tanker ile Su Temin İzni" örneği,
2-"Kaynak ve İçme Suyu Taşıma İzin Belgesi" örneği,
3- "İkram Maksadı ile Üretim Müracaat ve İzin Belgesi" örneği.
DAĞITIM
81 İl
